Βιβλιογραφία Ελληνικών Μύλων
Καταγραφή από την Ελληνική Ομάδα της TIMS (TIMS Greece)
Μία από τις πρώτες αποφάσεις της Ελληνικής Ομάδας της TIMS, ήταν να ξεκινήσει η προσπάθεια συγκέντρωσης και καταγραφής της σχετικής με τους ελληνικούς μύλους, ελληνόγλωσσης και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας, ώστε να καταστεί προσβάσιμη στους μελετητές και το ευρύτερο κοινό.
Στη βιβλιογραφία συμπεριλαμβάνονται όχι μόνον οι μονογραφίες, αλλά και κάθε βιβλίο ή δημοσίευση σε περιοδικά και εφημερίδες που περιλαμβάνει σχετικές πληροφορίες. Έχουν επίσης συμπεριληφθεί και οι δημοσιεύσεις ελλήνων για περιοχές εκτός Ελλάδος, όπως και δημοσιεύσεις ελλήνων ή ξένων για περιοχές όπου παλαιότερα υπήρχε ελληνισμός και ελληνικοί μύλοι (Μικρά Ασία, Πόντος, Ανατολική Ρωμυλία), όπως και για την Κύπρο. Δεν περιλαμβάνονται βιβλιοκρισίες, δημοσιεύσεις προγραμμάτων ή απολογισμών εκδηλώσεων για μύλους, όπως και σχετικά λήμματα εγκυκλοπαιδικών λεξικών. Ως σήμερα (Ιούνιος 2017) έχουν συμπεριληφθεί περίπου 2.500 τίτλοι.
Εκτός από τα κύρια είδη μύλων (χειρόμυλων, ανθρωπόμυλων, ζωόμυλων, νερόμυλων και ανεμόμυλων) καταγράφηκε και η βιβλιογραφία που αναφέρεται σε συγγενή εργαστήρια (λιοτρίβια, νεροτριβές, μαντάνια, νεροπρίονα κ.ά.) όπως και στα γουδιά που θεωρούνται βασικά όργανα στην εξέλιξη των αλεστικών μέσων. Κρίθηκε τέλος σκόπιμο να συμπεριληφθούν και 4 παραρτήματα στα οποία εντάχθηκαν τα ακόλουθα:
Στο 1ο καταγράφονται οι κάθε είδους ταξιδιώτες που πέρασαν από ελληνικές περιοχές ως τα τέλη του 19ου αιώνα, δηλαδή μέλη θρησκευτικών, διπλωματικών, επιστημονικών, αρχαιολογικών, στρατιωτικών ή εμπορικών αποστολών, καθώς και περιηγητές, χαρτογράφοι, καλλιτέχνες, φιλέλληνες, προσκυνητές περαστικoί για τους Αγίους Τόπους, κ.ά. στα βιβλία των οποίων υπάρχουν αναφορές ή εικόνες (χαρακτικά, σχέδια, ακουαρέλες, σκίτσα κ.ά.) που περιέχουν μύλους. Έχουν καταγραφεί περίπου 230 ταξιδιώτες.
Στο 2ο, έχουν καταγραφεί περίπου 115 εικόνες με απεικονίσεις μύλων, άγνωστων καλλιτεχνών, της ίδιας περιόδου. Γίνεται προσπάθεια ταύτισης.
Στο 3ο, συμπεριλαμβάνονται 18 χαράκτες, κυρίως Έλληνες, στα έργα των οποίων απεικονίζονται μύλοι, οι περισσότεροι μονών, και πάλι ως τα τέλη του 19ου αιώνα.
Στο 4ο τέλος, περιλαμβάνονται οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς κ.ά., στα κείμενα των οποίων (της ελληνικής γραμματείας) υπάρχουν αναφορές σε μύλους της εποχής. Για βοήθεια των μελετητών έχουν συμπεριληφθεί περιλήψεις των κειμένων, καθώς και αποσπάσματα που περιέχουν τους αρχαίους όρους. Κρίθηκε σκόπιμο να περιληφθούν οι αναφορές που έχουν σχέση με την εργασία παραγωγής (άλεσμα ή κοπάνισμα), αλλά όχι αναφορές σε παραγόμενο προϊόν (αλεύρι κ.ά.) Ως τώρα έχουν καταγραφεί 82 αναφορές από 47 αρχαίους συγγραφείς.
Θεωρούμε υποχρέωσή μας να ευχαριστήσουμε όσους μας βοήθησαν στην προσπάθειά μας, που συγκεκριμένα είναι οι:
Βασιλείου Βασίλειος, Δεσύλλας Χρήστος, Δημητριάδη Ειρήνη, Διακομανώλη Μαρία, Ζαρκιά Κορνηλία, Harverson Michael, Ηγουμενίδου Φρόσω, Θεοδωράκη Τζούλια, Ιμιρζιάδη Τζίμα, Ιουστίνος μοναχός Σ.Π., Καΐρειος Βιβλιοθήκη Άνδρου, Καρατζόγλου Κώστας, Κατσόγιαννος Νεκτάριος, Κιουρέλλης Αλέκος, Κίτσος Δημήτρης, Koster Wessel, Κουτζακιώτης Γιώργος, Κρόμπας Παναγιώτης, Λαμπρόπουλος Θανάσης, Λιάρος Νίκος, Λύρας Γιάννης, Μαλαμίδου Δήμητρα, Μονιούδη Δώρα, Μουζάκης Στέλιος, Μπενέκη Λένα, Μπέρκη Μανουέλα, Nanetti Andrea, Νικολάου Μάρκος, Νικολάου Χρύσα, Ντιναλέξης Απόστολος, Οικονόμου Μάχη, Παλούκας Παύλος, Πανταζή Χάιδω, Παπαγεωργίου Χρήστος, Παπαδόπουλος Κυριάκος, Παπαδόπουλος Φώτης, Παπαευτυχίου Ιουλία, Παπαϊωάννου Γιάννης, Παπαντώνης Δημήτρης, Πετρονώτης Αργύρης, ΠΙΟΠ, Πουπάκη Ειρήνη, Ρίγγας Χριστόδουλος, Ρουτζούνης Σταύρος, Σολιδάκης Μανώλης, Σπέης Γιώργος, Τιβέριος Μιχάλης, Τουμπακάρης Γιάννης, Τουμπακάρης Κώστας, Τούτουζα Κατερίνα, Τσαρούχας Γιάννης, Τσενόγλου Νέλλη, Τσολαρίδης Απόστολος, Φινόπουλος Στάθης, Φλωράκης Αλέκος, Veli Aydin, Χαλβατζή Φωτεινή, Χιώτη Λαμπρινή
Μπορείτε να κατεβάσετε τη βιβλιογραφία σε μορφή Pdf εδώ
Σημείωση: Παρακαλούνται όσοι γνωρίζουν και άλλες σχετικές δημοσιεύσεις που δεν έχουν υποπέσει στην αντίληψή μας, να μας ενημερώσουν στέλνοντας πλήρη στοιχεία της έκδοσης, προκειμένου να συμπληρώνεται η βιβλιογραφία. Χρειαζόμαστε επίσης τη βοήθειά σας για έργα των οποίων τα στοιχεία είναι ελλιπή στον κατάλογό μας. Οι ενσωματώσεις των νέων στοιχείων γίνονται σε τακτά διαστήματα.
Η έρευνα συνεχίζεται σε όλους τους τομείς, καθώς και σε αρχαίους λεξικογράφους και βυζαντινούς συγγραφείς.
Ευχαριστούμε
Όλγα Λεκού, Μανουέλα Μπέρκη, Στέφανος Νομικός